- περιφορά
- (Αστρον.). Κίνηση που ένα ουράνιο σώμα εκτελεί γύρω από ένα κεντρικό άστρο, διαγράφοντας μια κλειστή τροχιά, σε ορισμένο χρονικό διάστημα. Στο ηλιακό μας σύστημα, εκτός από τις π. των πλανητών. και των κομητών γύρω από τον Ήλιο, έχουμε και τις π. των δορυφόρων γύρω από τους πλανήτες τους.
Την π. της Γης γύρω από τον Ήλιο την είχε διαισθανθεί ο Αρίσταρχος τον 3o π.Χ. αι., αλλά ο Πτολεμαίος δεν την αποδέχτηκε· την επανέφερε και την απόδειξε ο Κοπέρνικος πολλούς αιώνες αργότερα. Η π. της Γης γύρω από τον Ήλιο, που εκτελείται σε 365 ημέρες, σε 9 ώρες και 9,5 λεπτά, αποτελεί τη διάρκεια ενός έτους και χρησίμευσε ως βάση στα διάφορα ημερολόγια. Εκτός από τις π. που αναφέραμε, οι οποίες συμβαίνουν μέσα στο ηλιακό μας σύστημα, μάς είναι γνωστές και άλλες π., που πραγματοποιούνται πολύ πέρα από το ηλιακό μας σύστημα· είναι εκείνες που εκτελούν οι συνοδοί στα συστήματα των διπλών και πολλαπλών αστέρων. Στα συστήματα αυτά ένας από τους αστέρες, ο λεγόμενος συνοδός, περιστρέφεται γύρω από έναν άλλο του συστήματος, που τον θεωρούμε κεντρικό· στην πραγματικότητα όμως η περιστροφή γίνεται γύρω από το κέντρο βάρους των μαζών των αστέρων του όλου συστήματος.
Έχουμε επίσης και την κίνηση π. των αστέρων του Γαλαξία γύρω από το λεγόμενο γαλαξιακό κέντρο. Στην κίνηση αυτή συμμετέχει και ο δικός μας Ήλιος, εκτελώντας μια κλειστή τροχιά με ταχύτητα 270 χλμ. /δ. σε περίοδο 200 περίπου εκατομμυρίων ετών.
* * *η, ΝΜΑ [περιφέρω]1. το να περιφέρεται κάτι ολόγυρα και να επανέρχεται εκεί από ὁπου ξεκίνησε (α. «η περιφορά τού Επιταφίου» β. «καὶ ἐν τούτω περιέφερε τὸ τρίτον, ὅπερ δὴ λοιπὸν ἦν τῆς περιφορᾱς», Ξεν.)2. αστρον. η περιοδική τροχιακή κίνηση ενός ουράνιου σώματος γύρω από ένα άλλο σώμα μεγαλύτερης μάζας (α. «η περιφορά τής Σελήνης» β. «ζητοῡντος αὐτοῡ τὰς ὁδοὺς τῆς σελήνης καὶ τὰς περιφοράς», Αριστοφ.)3. φυσ. η κίνηση ενός σώματος γύρω από ένα κεντρικό σημείο ή άξονα, κατά τη διάρκεια τής οποίας το σώμα διέρχεται περιοδικώς από το ίδιο σημείο τής τροχιάς τουμσν.-αρχ.1. ο ουράνιος θόλος, η σφαίρα τού ουρανού2. ο κύκλος τού χρόνου, κυκλική επάνοδος3. θρησκ. η ανταρσία τών δαιμόνων4. αναστάτωση, αναταραχή5. καταστροφή6. κάτι το τυχαίο, το απροσδόκητοαρχ.1. συστροφή, περιτύλιγμα με κάτι2. συναναστροφή3. πλάνη, σφάλμα.
Dictionary of Greek. 2013.